Vannacht werden in Los Angeles de Oscars uitgereikt. Voor mij als filmfanaat een goede aanleiding voor een blog.
In de bioscoop beschouw je jezelf gewoonlijk als toeschouwer van de film. Jij zit immers relaxed op je stoel te kijken naar alle dramatiek op het doek. Tegelijk ben je toeschouwer van de rode rugleuningen en de achterhoofden voor je en van het groene lampje boven de nooduitgang. Maar als je beter kijkt, zie je dat ook jouw lichaam deel van het zichtbare geheel uitmaakt. Kijk maar eens goed, want zo is het altijd – ook hier en nu, buiten de bioscoop. Deze hele werkelijkheid die zich altijd binnen jouw gezichtsveld afspeelt, zou je kunnen beschouwen als de film die Mijn leven heet.
Hoe ziet jouw film er op dit moment uit? Kijk eens naar je handen, zijn dat niet net zulke zichtbare objecten als het beeldscherm waarop je deze woorden ziet staan? Objecten met kleur, vorm, begrenzingen? Die handen komen vaak in beeld en spelen een belangrijke rol in de film. Eigenlijk is de film meer een serie. ‘s Nachts is het pauze en staat de projector uit. Kun je lekker even bijkomen. De volgende ochtend begint er een nieuwe episode.
De hoofdrolspeler ken je nogal goed. Je kunt je gedachten en gevoelens immers volgen zonder dat er een voice-over bij nodig is. Soms ben je onaangenaam verrast over wat je jezelf opeens hoort zeggen, andere keren vind je jouw eigen doen en laten een Oscar waard.
Maar wie kijkt er eigenlijk naar deze film waarin ‘jij’ de hoofdrol speelt? Wie is die toeschouwer die er altijd is en die door jouw ogen kijkt en door jouw oren luistert? Als je je aandacht 180 graden draait, dus niet kijkt naar een vorm of kleur ‘buiten’ maar naar dat wat kijkt hier ‘binnen’, kun je dan zeggen dat er iemand kijkt? Wie ziet de hoofdrolspeler in deze film? Wie is deze altijd aanwezige toeschouwer, dit aanwezig-zijn zélf?
Als je het aandurft om jezelf die vraag te stellen en op onderzoek uit te gaan, zul je tot de – in eerste instantie misschien schokkende – ontdekking komen dat hier niet iemand te vinden is. Alles wat je weet van ‘jou’ als hoofdpersoon kan worden waargenomen door deze niet-iemand, die je herkent als de werkelijke ‘ik’ in jou. In non-duale kringen wordt deze niet-iemand wel vergeleken met het witte filmdoek waarop de doorlopende voorstelling van het leven zich toont. Het decor, de acteurs, de ‘jij’ die je gewoonlijk denkt te zijn – dat alles bestaat alleen in de film die wordt geprojecteerd op het filmdoek dat jij bent. Als onbewogen beweger kijk je de film tot leven. Dit doek maakt het niet uit of de film een luchtige komedie is of een zwaarmoedig drama.
De volgende keer dat je in de bioscoop zit – of liever nog: nu, op dit moment – zou je kunnen onderzoeken of alles wat je waarneemt zich inderdaad in iets groters voordoet, en of jij dat grotere bent. Jouw werkelijke zelf, zou dat de ruimte kunnen zijn voor deze hele schepping? Durf je zo groot te zijn? Je bent het al, maar durf je die waarheid onder ogen te zien?
Het leven speelt zich af op het filmdoek dat gemaakt is van wat jij werkelijk bent: ruimte voor wat is. Geniet van de voorstelling!